Bu yılın en çok karşılaşılan solunum yolları sorunlarında, geçmeyen öksürükler ilk sıralarda yer alıyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk geçmeyen öksürüğün nedenlerini anlattı; iki üç hafta içinde geçmeyen öksürüklerde mutlaka uzman hekime başvurulmasını önerdi.
Öksürük, günlük hayatta hemen herkesin yaşadığı, en sık karşılaşılan ve solunum sistemini koruyucu rol oynayan bir reflekstir. Aşırı miktardaki salgının atılmasını sağlayarak solunum yollarının temizlenmesine yardımcı olur. Geçmeyen, uzun süreli öksürükler ise sağlık sorunu veya habercisidir; mutlaka tetkik ve tedavi
edilmesi gerekir.
Son birkaç yıl içerisinde geçmeyen öksürükler, çoğunlukla orta ve ileri Covid-19 vakalarının sonrasında yaşanıyordu. Artık ağır Covid-19 vakaları büyük oranda azalmış durumda ve nispeten gündemden düştü.
Ancak bu yıl hafif geçen Covid-19 vakaları, RSV virüsü, normal influenza, domuz gribi yapan influenza ve diğer tüm virüslerden kaynaklanan üst solunum yolu enfeksiyonları uzun süren öksürüklerle devam ediyor. Bu öksürüklerin, tedavi edilmezse kesintisiz süreceğini bildiren Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk geçmeyen öksürüğün altında yatan sebepleri anlattı.
Öksürük neden uzuyor?
‘‘Uzun süren öksürükler terimi, tıbbi olarak 3 haftayı geçen öksürükler için kullanılır. Bu seneki öksürükler de neredeyse en az 1 ay kadar sürmekte ve tedavi edilmezse kesintisiz devam etmektedir. Her ne kadar başlangıçları üst solunum yolu enfeksiyonları olsa da bu öksürükler farklı sebeplerden dolayı uzamaktadır. Bu yıl en sık görülen öksürük, sebebi çok bilinmeyen bir hastalık olan bronş aşırı duyarlılığı nedeniyle meydana gelmektedir.’’
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk geçmeyen öksürüğün sebeplerini 7 madde ile sıraladı:
- En sık bronş aşırı duyarlılığından kaynaklanıyor
Bronş aşırı duyarlılığı, bronşların ve akciğerin; toz, efor, konuşma, kokular, polenler, çamaşır suyu gibi kimyasallar, hava kirliliği gibi dış etkenlere karşı verdiği aşırı tepkilerle ayırt edilmiş bir hastalıktır. Bu dış etkenler olduğunda öksürük tetiklenmektedir. Özellikle toz, uzun süreli konuşmalar ve derin nefes almakla artmaktadır. Öksürük, balgamlı veya balgamsız olmaktadır. Genelde başlangıcı hafif, açık renk ve balgamlıdır ve devamı kuru olmaktadır. İleri hastalık durumunda nefes darlığı ve hırıltı da öksürüğe eşlik etmektedir.
- Ana sebeplerden biri de akut sinüzitler
Bu yıl karşılaştığımız uzun süren öksürüklerin ikinci ana nedeni akut sinüzitlerdir. Akut sinüzitler, eskiden beri üst solunum yollarının burun içindeki hava akımının bozulması nedeniyle oluşan önemli yan etkilerinden biridir. Öksürük genelde balgamlıdır. Geniz akıntısı mutlaka vardır. Akıntı koyu renklidir ve bazen kanlı olabilir. Baş ağrısı da eşlik etmektedir.
- Üst solunum yolu enfeksiyonlarının uzaması da sebep olur
Öksürüklerin başka bir sebebi de üst solunum yolu enfeksiyonunun uzun sürmesi veya bitmeden ikinci kez enfekte olup tekrarlamasından olur. Bu durumda öksürük yanında burun akıntısı ve balgam da devam etmektedir. Halsizlik, eklem ağrıları, boğaz ağrısı ve uzun süren ateşler de öksürüğe eşlik edebilir. Bu rahatsızlık genellikle domuz gribi ve Covid-19 sonrası görülmektedir. Bu durum yaşandığında mutlaka Covid-19 ve domuz gribi için antijen ve PCR testleri yapılmalıdır.
- Altında zatürre yatıyor olabilir
Bu yıl, son zamanların en fazla zatürre vakası görülen dönem olmuştur. Sıklıkla görülmese de uzun süren öksürüğün en ciddi nedeni zatürredir. Öksürük balgamlıdır ve balgam sarı yeşil renkli ve koyu kıvamlı olur. İnatçı ve uzun süren ateş olabilir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, ciddi halsizlik, eklem ağrıları, hırıltı ve solunum gibi bulgular eşlik eder. Özellikle ileri yaş ve ek hastalığı olanlar için hastanede tedavi gerektirir. Bu yılki zatürre vakalarındaki ana sorun, bazı zatürrelerin ateşsiz ve kuru öksürükle gelmesidir. Kişiler ateşleri olmadığı için uzun süren öksürükleri ciddiye almazlar. Göğüs hastalıkları uzmanlarına başvurulmazsa hastalık çok ilerleyebilir ve daha ilerlemiş durumda hastaneye yatmak zorunda kalabilirler.
- Sebebi astımsa durum ciddi
Uzun süren öksürüğün başka bir ciddi sebebi de astımlardır. Bu yılki üst solunum yolu enfeksiyonları, astımı diğer senelere göre daha fazla tetiklemektedir. Öksürüğün yanında nefes darlığı ve nefes alırken göğüste hırıltı sesleri olur. Alerjik hastalarda daha fazla görülmektedir.
- Alerji ataklara neden olabilir
Uzun süren öksürükte önemli bir başka sebep de alerjilerdir. Üst solunum yolu enfeksiyonları, burun ve akciğer alerjilerini tetiklemektedir. Alerjik rinit ve alerjik astımlı hastalar soğuk algınlıklarından sonra ciddi anlamda ataklar geçirebilir.
- Mide hastalıklarını hafife almayın
Mide rahatsızlıklarından özelikle reflü, gastrit ve ülser gibi hastalıklar da uzun süren öksürüklere neden olur. Bu hastalarda öksürük yanında midede yanma ekşime ve ağrı olur.
3 haftayı geçiyorsa mutlaka doktora gidin
Uzman Dr. Öztürk, birçok sebepten kaynaklanan geçmeyen öksürüğü olanlara tavsiyelerde bulundu:
‘‘Bronş duyarlılığından zatürreye kadar uzanan birçok sebebi bulunan uzamış öksürüğün nadir görülen iki önemli sebebi de akciğer kanseri ve akciğere kaçan yabancı cisimlerdir. Bu kadar farklı sebepleri olabilecek, 3 haftayı geçen öksürükler karşısında hastaların öncelikle mutlaka bir göğüs hastalıkları hekimine başvurmaları gerekmektedir. Sebebe yönelik ileri tetkikler, akciğer grafisi, solunum fonksiyon testi, kan sayımı, alerji testleri ve gerekirse ileri testler olarak akciğer veya sinüs tomografileri yapılmalıdır. Sebep bulunduktan sonra hem ilaç tedavileri hem de akciğeri koruyucu ve geliştirici tedaviler uygulanmalıdır.
Akciğeri koruyucu ve geliştirici tedaviler; ilaçlar dışında balon üfleme gibi solunum fizyoterapileri, toz, alerjen ve kokulardan maske ve hava temizleyici gibi yöntemlerle korunma, bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonlarından maskeler ve aşılarla korunma gibi önlemleri ile olmalıdır.
Bunların yanında da bağışıklık sistemimizi güçlü tutmak da önemlidir; düzenli ve çeşitli beslenme, en az 7 saat uyku, düzenli egzersiz ve hareket, belli aralılarla doktor kontrolleri yapılmalıdır.
Akciğer sağlığımız için 6 ayda bir göğüs hastalıkları hekiminize muayenelerinizi yaptırmayı unutmayın.’’
Haber: MUSTAFA KAZIM AYDIN
