‘‘Dünya dönüyor, sen ne dersen de!..’’

Dünya kendi çevresinde de, güneşin çevresinde de doğuya doğru (saat yönünün tersine) döner.

Dünyanın kendi ekseni çevresinde dönme hızı, uzun vadede yavaşlıyor. Örneğin; bu hızın 900 milyon yıl önce 18-20 saat, 540-600 milyon yıl önce 21-22 saat, 250 milyon yıl önce 22-23 saat olduğu hesaplandı. Yani günler daha kısaydı, yıl içinde daha fazla gün vardı.

Yaklaşık 140 milyon yıl sonra bir günün 25 saate uzaması bekleniyor.

Dönme hızındaki yavaşlama ne kadar?

Tarihsel astronomik kayıtların analizine göre, bir günün uzunluğu her 100 yılda yaklaşık 2.3 milisaniye artıyor.

Bu yavaşlama nedeniyle önümüzdeki bin yılda bir günün, bugünkü yaklaşık 24 saatten daha uzun sürmesi bekleniyor.

Uzun vadeli değişim yavaşlama yönünde olsa da Dünya’nın kendi ekseni çevresinde dönme hızı zaman zaman artıyor. Hız artınca gün kısalıyor.

O kısalan günlerden üçünü bu yıl 10 Temmuz, 22 Temmuz ve 5 Ağustos’ta yaşamışız.

Dünyanın kendi ekseni çevresinde dönmesi 86 bin 400 saniye sürüyor.

Açıklamalara göre Dünya bu dönüşü 10 Temmuz’da 1.36 milisaniye, 22 Temmuz’da 1.34 milisaniye, 5 Ağustos’ta 1.25 milisaniye daha erken tamamlamış.

1960’larda ölçüm ve kayıtlar tutulmaya başlanmış. O zamandan bu yana, kısalan 28 gün olmuş. En kısa gün rekoru da 1.66 milisaniye ile 5 Temmuz 2024’te ölçülmüş.

Bu ölçümleri Uluslararası Dünya Dönme ve Referans Sistemleri Servisi (International Earth Rotation and Reference Systems Service, IERS) yapar. IERS, Dünya'nın mevcut dönüş hızına dayalı zaman ölçeğini, uydu navigasyon sistemleri tarafından kullanılan koordinatları belirler, jeodezi (yeryüzünün şeklini tespit ve yeryüzünü ölçme işlemlerini konu edinen bilim dalı) dünyasına bilgi aktarır.

Milisaniye, saniyenin binde biridir. Bir göz kırpma 300-400 milisaniye sürer.

Artan politik döneklikler, gözümüzün içine baka baka söylenen yalanlar, sergilenen ikiyüzlülükler üzerine aklıma geldi bu ölçümler. Geze’’gen’’imiz Dünya’da da biraz oynaklık var, hissetmesek bile…

‘‘Ekonomi, enflasyon, yoksulluk’’ diyenler olabilir. O işleri Mehmet Şimşek ile TÜİK, bozacı şıracı misali hallediyor. Salim akıl ne söylerse söylesin havada kalıyor.