MUSTAFA KAZIM AYDIN Antalya
Coğrafi işaretli ürünlerle ilgili toplantıda konuşan Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, ‘‘Türkiye’nin coğrafi işaret potansiyeli dünyanın hiçbir yerinde yok. Ancak doğru düzgün çalışan bir coğrafi işaret sisteminin kurulmasına ihtiyaç var’’ dedi.
Antalya Ticaret Borsası ile Antalya Tarım ve Orman Müdürlüğü işbirliğiyle düzenlenen “Sizin Oraların Nesi Meşhur?” programında “Türkiye’de ve Dünyada Coğrafi İşaretli Ürünlerin Önemi ve –e Ticaret” konuşuldu. Gürsel Cingöz moderatörlüğünde online düzenlenen programın bu haftaki konukları, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Müdürü Ayşe Ayşin Işıkgece, Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Danışmanı Hasan Çağlayan Dündar ve PTT AVM CEO’su Hakan Çevikoğlu oldu.
BAKANLIK YÖRESEL ÜRÜNLER İÇİN ÇALIŞIYOR
TİGEM Müdürü Ayşe Ayşin Işıkgece, yöresel ürünlerin kırsal kalkınma ve biyoçeşitliliğe olan katkısına dikkat çekti. Bakanlığın yöresel ürünler ve coğrafi işaretlerle ilgili çalışmalarını anlatan Işıkgece, coğrafi işaretli ürünlerin yönetişimi ve denetimiyle ilgili çalışmalarda sona yaklaşıldığını bildirdi. Işıkgece, “Logo kullanımı, bilinç, üretim şekliyle alakalı standardizasyon, satın alan kişilerin konuya hakimiyeti ve bu konuda kontrol mekanizmalarını oluşturmaları çok önemli. Yönetişim ve denetimiyle ilgili gerekliliklerin kamu tarafından sağlanması gerekiyor” dedi.
Işıkgece, yöresel ürünlerle ilgili Tarım ve Orman Bakanlığı’nın anket yaptığını ve tüketicilerin çoğunluğunun yöresel ürünlere yüzde 15 daha fazla ödeyebileceğini dile getirdiğini kaydetti. Işıkgece, Dijital Tarım Pazarı (DİTAP) ile de dijital ortamda yerel ve coğrafi işaretli ürünlerin markalaşması, yöresel ürünlerin bölgesinde yok olmaması, kırsal kalkınmanın sağlanması ve bölgede ekonomi yaratması adına çalışmalar yapıldığını kaydetti.
POTANSİYELİMİZ HİÇBİR YERDE YOK
YÜCİTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, yöresel ürünlerin coğrafi işaret tescili ile korunabildiğini anlattı ve şu bilileri verdi:
“Coğrafi işaretlerin kırsal kalkınmada önemli faydaları var. Haksız rekabeti önlüyor, dış pazarlara ulaşmayı kolaylaştırıyor. 2015 yılı coğrafi işaret konusunda yukarı doğru kırılma noktası oldu. Türkiye’de coğrafi işaret için yılda ortalama 20 başvuru oluyor, bunlardan ortalama 10’u tescil alıyordu. 2015’te 39 olan başvuru sayısı 2016’da 93’e, 2017’de 242’ye, 2018’de 228’e, 2019’da 202 ve bu yılın 11 ayında 411’e ulaştı.”
Coğrafi işaret tescilinde üretici birliklerinin payının yüzde 2, TOBB’un payının yüzde 43 olduğunu bildiren Tekelioğlu, ulusal varlıklara sahip çıkmada TOBB’u takdir ettiklerini kaydetti. Tekelioğlu, üreticilerin sistemde olmamasının çok büyük eksiklik olduğunu söyledi ve konuşmasına şöyle devam etti:
‘‘Coğrafi işaret gıda güvenliğinin teminatıdır. Pandemi hem tarımın hem de coğrafi işaretlerin önemini öne çıkardı. Tarım demek coğrafi işaret demek. Gelecek coğrafi işaretlerde ama bizim sistem kurmamız lazım. Sadece tescil almak bir şeye yaramaz. Türkiye olağanüstü coğrafi işaret potansiyeli ile destan yazabilir. Bu ülkenin coğrafi işaret potansiyeli dünyanın hiçbir yerinde yok. Ancak doğru düzgün çalışan bir coğrafi işaret sisteminin kurulmasına ihtiyaç var. Sistemi iyi kurarsak marka ürünlerimiz ortaya çıkar.”
COĞRAFİ İŞARET TOBB’UN GÜNDEMİNDE
TOBB Başkan Danışmanı Hasan Çağlayan Dündar, yöresel ürünleri koruyabildiğimiz sürece gelecek nesillere aktarabileceğimizi söyledi, için coğrafi işaretin önemli olduğunu vurguladı. Coğrafi işaret deyince üç ismin akla geldiğini kaydeden Dündar, Yavuz Tekelioğlu’nun coğrafi işaret konusunda toplumu aydınlattığını, Ali Çandır başkanlığındaki Antalya Ticaret Borsası’nın YÖREX’i hayata geçirerek yöresel ürünleri sahiplendiğini ve Ayşe Ayşin Işıkgece’nin coğrafi işaretlerin bu seviyeye gelmesinde çok büyük emeği olduğunu söyledi.
Dündar, coğrafi işaretin TOBB’un ana gündem konularından biri olduğunu anlatırken, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun oda ve borsalara bölgelerindeki yöresel ürünleri sahip çıkmaları için her fırsatta çağrıda bulunduğunu söyledi. Dündar, 611 coğrafi işaretin 251’ini oda ve borsaların tescil ettirdiğini, oda ve borsaların 163 başvurusunun da değerlendirmede olduğunu bildirirken, çaba gösteren herkese teşekkür etti. TOBB’un katkılarıyla Antalya Ticaret Borsası’nın düzenlediği Yöresel Ürünler Fuarı’nın marka haline geldiğini söyleyen Dündar, son yıllarda YÖREX’te ulusal marketlerle yerel üreticilerin bir araya getirilerek iş bağlantısı sağlandığına dikkat çekti. Dündar, “Bu sayede çok sayıda coğrafi işaretli ürün market raflarında yerini aldı” dedi.
YÖRESEL ÜRÜNLERE TALEP FAZLA
PTT AVM CEO’su Hakan Çevikoğlu, yöresel ürünlere bir talep olduğunu ancak coğrafi işaretli ürünlerin yeterince bilinmediğini söyledi. Kargo ile artık Antalya’dan bir ürünün Belçika’ya 2-3 gün içerisinde ulaştırıldığını belirten Çevikoğlu, TOBB ile başlattıkları projenin önümüzdeki günlerde tanıtımını gerçekleştireceklerini bildirdi. Çevikoğlu, kültürümüzü dünyaya tanıtmak açısından yöresel ürünlerin iyi bir potansiyel olduğunu ifade etti.
